Victoria government logo
coronavirus.vic.gov.au

Akakitekite’anga ma te au arairai’anga mei te pae rapakau maki (Health advice and restrictions) - Kuki Airani Maori (Cook Islands Maori)

‘Akakite'anga no te ‘akatere'anga ma te pāruru'anga mei te COVID-19.

Me ka ‘anoano koe i tetai tangata ‘uri reo, rīngi atu i te Translating and Interpretingb Service ki runga it te 131 450.

Pāruru ia koe ma tetai ke mei te COVID-19

Te tupu nei rai te COVID-19 ki roto i te no'oranga iti tangata. Ka rauka rai i te reira i te akatupu i te maki ma'ata ki tetai au tangata. Ko te pāruru'anga ia koe te ravenga meitaki rava atu no te pāruru i te au tangata ke. Kare koe e akatoto'a i te COVID-19 me kare koe i tu ia e te COVID-19.

Aere kia ākara ia koe

No'o ki te ngutu'are ma te rave i te akara'anga tei kapiki ia e ko te rapid antigen test (RAT) mei te mea e au:

  • akairo maki to'ou mei te ūpepe, mamae karaponga, mare, pīva me kare ōtete anu.
  • e tangata piri no tetai tei tu ia e te COVID-19.

Mei te mea e kare te tika (negative) o to'ou ākara ia anga, e rave ua atu rai koe i te au akara'anga no te au ra ki mua ma te no'o ki te ngutu'are kia ngaro rava to'ou au akairo maki.

Me e ae (positive) te tika no to'ou akara'anga ia na roto i tei kapiki ia e ko te rapid antigen test e mea tau kia rīpoti koe i to'ou tuku'anga tika ki te Tipatimani Rapakau Maki. Ka rauka koe i te rīpoti i to'ou tuku'anga tika na runga i te ātui roro uiraExternal Link me kare rīngi atu i te 1800 675 398. Me ka rīpoti koe i to'ou tuku'anga tika, ka rauka koe kia tiki i te au akonokono'anga rapakau maki ma te kare e tutaki ma te au vairakau COVID.

Ui ki tetai Taote no te akara'anga PCR me kua maki ma'ata ia koe mei te COVID-19. Kare koe e anoano i te rīpoti i to'ou tuku'anga tika me e ae te reira mei te akara'anga PCR.

Kimi ma'ata atu i te akakitekite'anga no runga i tei kapiki ia e ko te Get a COVID-19 TestExternal Link .

Akono i to'ou ora'anga kopapa meitaki

Me kua tu ia koe e te COVID-19 e mea tau kia akangaroi koe ma te tuatua atu ki tetai Taote. Ka ma'ata te tangata e au akairo maki iti to ratou e ka rauka kia meitaki ratou mei te kainga meitaki. E mea tau kia

  • Kia no'o koe ki te ngutu'are no e 5 ra. Auraka e aere ki te 'anga'anga me kare te āpii. Noo mamao mei te au are rapakau maki te au are akono i te au ruaine e te pakipaki tai.
  • Tāuru i te ārai va'a me akaruke i te ngutuare i roto i te tupu'anga viviki. Ko te au ārai va'a no te vāvā'i me kare te N95 te au ārai va'a meitaki rava atu.
  • Akakite ki te au tangata ta'au i kite na me kare te au ngai ta'au ta'au i aere atu na i teia tuatau tei aere ia mai e kua tu ia koe e te COVID.

Me te kino atu ra to'ou au e akairo maki e mea tau kia komakoma atu koe ki tetai Taote me kare aravei atu i tetai kirinikii no te akaea koia te GP Respiratory ClinicExternal Link .

Ka rauka katoa ia koe i te kapiki atu i te National Coronavirus HelplineExternal Link ki runga i te 1800 020 080.

Kapiki atu i te Virtual Emergency DepartmentExternal Link no te akono tupu viviki me lare koe e rauka i te komakoma ki tetai Taote.

No te au tupuanga viviki rīngi atu i te Toru Kare (000).

Penei ka maki ia koe taeria atu te 10 ra. E mea tau kia noo koe ki te ngutu'are me kua ūpepe ia koe, mamae o, te karaponga mare, piva, ōtete, pata o te ou, me kare te potopoto o te a'o. Ta'anga'anga i te akara'anga rapid antigen test me kare komakoma atu ki tetai Taote me kare koe i pāpu.

Tauturu

No te ma'ata'anga tuatua

No te komakoma ki tetai tangata

Ui no runga i te au vairākau no te COVID

Ka ora te tangata na roto i te vairākau Covid e ka ma te tāpu auraka kis ma'ata te tangata ka tu ia e te COVID-19. Kia kainga ia te reira ki mua rava me ka rauka e ki roto i te 5 ra o te maki'anga ia no te reira kia pu'apinga ia.

Pa'u i teia au ui'anga kiaExternal Link kite me ka tau koe no te au vairākau COVID. Komakoma atu ki tetai Taote mei te mea kua irinaki koe ka tau koe. Ka rauka i tetai Taote i te akapāpū kia rapakau viviki ia te au tangata tei tae

No te au ma'ata'anga tuatua ākara atu ki te Antivirals e te au vairākauExternal Link .

Tauru i te ārai va'a

Ka tāpu te au ārai va'a ia koe kia kore e tu ia ma te 'akatoto'a i te COVID-19. E tau ei te tu o te ārai va'a ei mea meitaki e kia tano tikai ki runga i te mata. Ko te N95 e te P2 te au ārai va'a oronga ma'at i te paruru'anga.

E tauru ua rai koe i te au ārai va'a

  • ki runga i te au apinga 'akaoro o te katoatoa, ki roto i te au paepae no te katoatoa, e ki va'o ake i te au ngai e ma'ata te tangata ki reira.
  • me kua tu ia koe e te COVID-19 e ka anoano kia akaruke i te ngutu’are
  • me e tangata koe me kare ra tei ko koe i tetai e teitei te mataku'anga o te maki viviki.

I te tika'anga kare te tamariki 2 mataiti aere mai ki raro e tauru i te ārai va'a i te mea ka raoa ia mai.

No te ma'ata'anga tuatua, akara atu ki te au ārai va'aExternal Link .

Tiki atu i to'ou vairakau ka aru atu

Ko te au patia te ravenga meitaki no te paruru ia koe ma te kopu tangata auraka kia ma'ata te tupu'anga maki o te COVID-19. E tano ei kia no'o vai papa koe no te au patia'anga tei tamanako ia no'ou. Komakoma atu ki to'ou Taote e 'ia o'ou au patia'anga ka anoano ia.

E tano ei kia patia ia rai koe me kua tu ia na koe e te COVID-19. Ta'anga'anga i te vaccine clinic finderExternal Link no te tapa'o i to'ou vairakau mei ko i to'ou Taote me kare te ngai 'oko vairakau.

No te au ma'ata'anga tuatua akara atu ki te COVID-19 vaccineExternal Link .

Tuku mai i te reva ou ki roto

E toto'a na te COVID-19 ki roto i te reva. Ka iti te matakutaku'anga no te toto'a'anga o te COVID-19 na roto i te apai'anga mai o te reva ou ki roto i te paepae. Akatuera i te au maramarama me ka rauka me taokotai ki tetai ke i roto i te au paepae. Me ka rauka ia koe, ta’anga’anga i te matini apaipai te ka ta-ma i te reva ko ia te portable air cleaner (HEPA filter) te ka ta-ma i te au apinga i roto i te reva.

No te au ma'ata'anga tuatua akara au ki te VentilationExternal Link .

Ora'anga mai mei te COVID-19

E ma'ata te tangata te ka kite i te tu makimaki mei te COVID-19 i muri ake ia ratou kare e maki akaou'anga. Oronga ki to'ou kopapa i te akono'anga ma te tuatau kia no'o ora meitaki tikai.

E mea tau kia tiaki koe e 3 marama i muri ake i te tu ia 'anga e te maki, i mua ake i te turanga ka aru atu no to'ou vairakau. Ka 'akapa-pu teia no te paruru'anga meitaki no'ou mei te maki.

Ka tu ia rai koe e te COVID-19 mei te 4 epetoma te viviki mei to'ou tuatau e no'o ora meitaki ra. Me e au akairo to'ou e 4 'epetoma me kare tere atu i muri ake i to'ou tu ia 'anga, e mea tau kia akara ia koe.

Ko te Long COVD ko te tuatau te reira tei marama ia no te au 'akairo maki COVID-19 tei tere atu i te 3 marama te roa. E mea tau kia aravei atu koe i to'ou Taote ko te ka rauka i te 'akateretere i to'ou au 'akairo maki me kare i te tamanako atu ia koe ki tetai tangata kite ma'ata atu me ko te reira te ka anoano ia.

Kimi atu i te au ma’ata’anga tuatua no runga i te Long COVIDExternal Link .

Me e tangata piri koe

E matakutaku'anga tetai no'ou e ka tu ia e te COV ID-19 me e no'o na koe ki roto i te ngutu'are e au tangata tke atu tetai me kare ra e piri'anga vaitata ki tetai tei tu ia e te maki.

E mea tau kia akarakara koe no te au 'akairo maki ma te akara ia koe no te reira no e 7 ra i muri ake i to'ou piri'anga ki tetai tangata tei tu ia e te maki. I roto i teia tuatau, te tamanako ia atu nei kia:

  • vai mamao mei te au are rapakau maki, te au ngai akonokono'anga ruaine, ma te au raverave'anga no te au tangata pakipaki tai
  • Tauru i te arai va'a me akaruke i te ngutu'are, ta rava atu ki te au apinga 'akaoro o te katoatoa e ki roto i te au paepe mei te ngai 'anga'anga moni ma te au apii
  • tuku i te reva ou ki roto i te paepae na roto i te akatuera'anga i te au maramarama me ka rauka te reira

No te au ma'ata'anga tuatua akara au ki te Checklist for contactsExternal Link .

Reviewed 12 December 2022

Coronavirus Hotline

Call the Coronavirus Hotline if you have any questions about COVID-19.

The Victorian Coronavirus Hotline diverts to the National Coronavirus Helpline every night between 4pm and 9am.

Please keep Triple Zero (000) for emergencies only.

Was this page helpful?