Victoria government logo
coronavirus.vic.gov.au

Fauatuaga faasoifuamaloloina (Health advice) - Gagana Samoa (Samoan)

Fautuaga mo le faatonuina ma le puipuiina e faasaga atu i le COVID-19.

Afai e te mana'omia se tagata faamatala upu, vili le Auaunaga o Faaliliu ma Faamatala Upu i le 131 450.

Puipui oe ma isi mai le COVID-19

O loo faatamilo pea le COVID-19 i totonu o afioaga. E mafai lava ona mama'i tele ai tagata. O le puipuiga o oe o le auala sili lea ona puipuia atu ai ma isi. E le mafai ona e faapipisia atu le KOVITI pe afai e te le maua i le KOVITI.

Fai sau siaki

Nofo i le fale ma fai sau siaki vave o le RAT pe afai o oe e:

  • iai ni ou auga e pei o le tafe o le isu, tiga le faai, tale, fiva pe faamaalili.
  • te fesoota'i atu i se tasi ua maua i le COVID-19.

Afai e lē faamaoniaina lau siaki, e tatau ona faaauau pea ona faaaogaina siaki vave o le RAT mo nisi aso sosoo ai ma nofo i le fale se'iloga ua o ese aūga o le ma'i.

Fesili i se Foma'i Masani (GP) mo se siaki PCR pe afai ua amata ona e ma'i tigaina i le COVID-19. E lē mana'omia ona lipotia lou i'uga pe afai ua faamaonia mai le siaki o le PCR.

Mo nisi faamatalaga i le Get a COVID-19 TestExternal Link (Fai sau siaki o le COVID-19).

Vaai lelei lou soifua maloloina

Afai e fa'amaonia lou maua i le COVID-19 e tatau ona e malolō ma talanoa i se foma'i (GP). O le tele o tagata e maua i aūga feololo ma e mafai ona toe manuia i le fale. E tatau ona e:

  • Nofo i le fale mo le lē itiiti ifo ma le 5 aso. Aua ne'i e alu i le galuega poo le a'oga. Ia e taumamao ese mai ma falema'i, nofoaga tausi o tagata matutua, ma 'auaunaga tau a'afiaga tumau i le soifua.
  • Fai se talifofoga pe afai e tatau ona e tu'ua le fale mo se fa'alavelave fa'afuase'i. O talifofoga lelei lava o talifofoga fai ta'otoga poo le N95.
  • Fa'ailoa i tagata sa e feiloa'i iai po'o nofoaga na e iai talu ai nei, o oe ua maua i le KOVITI.

Afai e fa'aletonu atili atu ou aūga, e tatau ona e talanoa i se GP.

E mafai fo'i ona e vili i le Laina Fesoasoani o le Koronavairusi a le AtunuuExternal Link i le 1800 020 080.

Vili le ofisa o Matagaluega mo Fa'alavelave Fa'afuase'i a VitoriaExternal Link mo togafitiga vavave pe afai e lē mafai ona e talanoa i se foma'i (GP).

Mo fa'alavelave fa'afuase'i vili O e Tolu (000).

E te ono a'afia i le fa'ama'i i le aga'i atu i le 10 aso. E tatau ona e nofo i le fale pe afai e tafe lou isu, tigā lou fa'ai, tale, fiva, fa'ama'alili, afu malulu, poo le tau puni o le mānava. Fa'aaoga le siaki o le RAT pe talanoa i se GP pe afai e te le o mautinoa.

Lagolago

Mo nisi faamatalaga:

Ina ia talanoa i se tasi:

Fesili e uiga i fualaau KOVITI

E faasaoina e fualaau o le KOVITI ola ma taofia tagata mai le maua ai i ma'i tigaina o le COVID-19. E tatau ona inu i se taimi vave e mafai ai ma ia i totonu o le 5 aso e ma'i ai ina ia aogā lelei.

Tali fesili neiExternal Link ina ia maua ai pe e te agavaa mo fualaau o le KOVITI. Talanoa i se Foma'i pe afai o e manatu e te agavaa. E mafai e le GP ona fesoasoani ina ia faamautinoa le togafitia o tagata agavaa

Mo nisi faamatalaga vaai leVailaau faapepe siama ma isi fualaauExternal Link .

Fai se talifofoga

E mafai e talifofoga ona taofia le maua o oe ma le faapipisi atu o le COVID-19. E tatau ona lelei talifofoga ma fetaui lelei i foliga. O talifofoga N95 ma P2 e avatu le puipuiga pito sili ona lelei.

E tatau ona e faia se talifofoga:

  • i luga o fela'uaiga lautele, totonu o nofoaga faitele, ma fafo i totonu o se nofoaga tumutumu.
  • pe afai ua e maua i le COVID-19 ma e tatau ona e tuua le fale
  • pe afai o loo e iai faatasi ma se tagata e maualuga lamatiaga e ma'i tigaina ai.

O tamaiti e 2 tausaga le matutua pe itiiti e le tatau ona faia se talifofoga ona e ono mole pe punitia ai le mānava.

Mo nisi faamatalaga vaai TalifofogaExternal Link .

Fai le isi ou tui puipui e sosoo ai

O tui puipui o auala sili ia e puipuia ai oe ma aiga mai le ma'i tigaina ai i le COVID-19. E tatau ona atoa uma tui puipui ua fautuaina mo oe. Talanoa i se GP e maua ai pe fia fuataga o tui fautuaina.

E tatau ona fai lou tui puipui pe afai na maua oe i le COVID-19. Faaaoga le falema'i su'e vailaauExternal Link e fai ai sou avanoa mo lesi au tui i le GP poo le faletalavai o lo'o lata ane.

Mo nisi faamatalaga vaai le tui puipui o le KOVITI-19External Link .

Faaalu le ea fou i totonu

O le KOVITI-19 e pepesi i le ea. O le aumaia o le ea fou i totonu o se nofoaga e mafai on faaititia ai le lamatia o le pepesi o le KOVITI-19. Tatala faamalama poo faitotoa pe a mafai pe a faapotopoto ma isi i totonu. Afai e te le mafaia, e mafai ona e faaaogaina se faamamā ea feavea'i (HEPA filter) lea na te aveesea le pefu mai le ea.

Mo nisi faamatalaga vaai le VaimamāExternal Link .

Fa'afo'isia o le malosi mai le KOVITI-19

Toatele tagata o le a lagona le ma'i mai le KOVITI-19 tusa lava pe ua le toe pipisi atu mai ia latou. Ia fa'amalolo lelei ma tausi lou tino ma lava le taimi e te toe malosi ai.

E tatau ona e fa'atali i le 6 masina talu ona e pisia a'o le'i faia lesi ou tui o le vaila'au. O lea faiga o le a mautinoa ai lou maua o le puipuiga pito sili e fa'asaga atu i le vairusi.

E mafai ona e toe maua vave i le KOVITI-19 i le 4 vaiaso talu ona e toe malosi. Afai e iai aūga ia oe i le 4 vaiaso poo le sili atu ina ua mae'a ona e a'afia, e tatau ona fai sau siaki.

KOVITI UMI pe afai o aūga o le KOVITI-19 e umi atu ma le 3 masina. E tatau ona vaai lau GP e fesoasoani ia oe e vaaia ou aūga pe fa'asino oe i se foma'i fa'apitoa pe a mana'omia.

E maua fa'amatalaga atili i le Long COVIDExternal Link .

Afai o oe o se isi na fesoota'i

E te lamatia i le aafia i le KOVITI-19 pe afai e te nofo faatasi i se fale pe na latalata le fesoota'i i se isi ua faamaonia le siaki ua maua i le faama'i.

E tatau ona e matai'tu aūga ma siaki e le aunoa mo le 7 aso talu ona e soota'i atu i se isi ua faamaonia ua aafia. I totonu o lea taimi, e faatuaina oe e:

  • ia taumamao ese mai ma falema'i, fale o tagata matutua, ma 'auaunaga tau aafiaga tumau i le soifua
  • fai sau tali fofoga pe a alu ese ma le fale, aofia ai femalagaa'iga lautele ma nofoaga i totonu e pei o galuega ma a'oga
  • faasao le ea fou i nofoaga i totonu e ala i le tatalaina o faamalama pe a mafai

Mo nisi faamatalaga i Lisi siaki mo sootagaExternal Link

Reviewed 02 August 2023

Coronavirus Hotline

Call the National Coronavirus Helpline if you have any questions about COVID-19.

Please keep Triple Zero (000) for emergencies only.

Was this page helpful?